TP HCMChủ tịch Vạn Thịnh Phát, Trương Mỹ Lan, xõa tóc, cúi mặt khi nghe HĐXX xác định cần xử hình phạt nghiêm khắc nhất vì nhiều tội danh nghiêm trọng.
Ngày 11/4, TAND TP HCM xác định bà Trương Mỹ Lan có 3 tội như cáo trạng, gồm Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, Tham ô tài sản và Đưa hối lộ.
HĐXX cũng ghi nhận bà Lan có nhiều tình tiết giảm nhẹ như: phạm tội lần đầu, có nhiều đóng góp cho cộng đồng, nhân thân tốt, tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, phòng chống dịch. Tuy nhiên, bị cáo phạm tội nhiều lần trong thời gian dài, với thủ đoạn tinh vi, phạm tội có tổ chức; hành vi phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, không có khả năng thu hồi... nên cần có hình phạt nghiêm khắc mới đảm bảo tính răn đe.
Dự kiến cuối ngày tòa đưa ra phán quyết do đại án có nhiều bị cáo, tính chất phức tạp, đặc biệt nghiêm trọng.
Bản án đang được cân nhắc sau hơn một tháng xét xử bà Trương Mỹ Lan và 85 người liên quan đến các sai phạm tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB). Theo HĐXX, trong vụ án này các bị cáo là cán bộ SCB và nhân viên Vạn Thịnh Phát đều thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội như cáo buộc. Lời khai của các bị cáo phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác trong hồ sơ vụ án. Do đó, có đủ cơ sở xác định trước khi hợp nhất, bà Lan gián tiếp đứng tên số lượng lớn cổ phần tại 3 ngân hàng thương mại cổ phần: Sài Gòn; Đệ Nhất; Tín nghĩa.
Sau khi hợp nhất, lợi dụng chính sách của Ngân hàng Nhà nước trong việc tái cơ cấu, bị cáo đã từng bước sở hữu số lượng lớn cổ phần của SCB, sử dụng nhà băng như một công cụ tài chính để huy động vốn phục vụ kinh doanh cá nhân và Hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát.
Tòa trích dẫn nhiều lời khai của các bị cáo, người liên quan, bác quan điểm của bà Lan và luật sư cho rằng bà chỉ sở hữu gần 5% cổ phần; số cổ phần còn lại là của người thân, đối tác nước ngoài. Trong đó, bị cáo Cao Việt Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty Tường Việt cũng có lời khai nhận chuyển nhượng 36 triệu cổ phần SCB từ bà Lan nhưng chưa thanh toán tiền "nhưng không hiểu vì sao có tên trên sổ cổ phần".
Quá trình điều tra cũng thu giữ được sổ gốc sở hữu cổ phần do bà Lan đứng tên. Từ đó, HĐXX khẳng định đủ căn cứ xác định bà Lan là chủ sở hữu 91,5% cổ phần của SCB – nắm giữ gần như tuyệt đối tại ngân hàng này.
"Bà Lan thực chất là chủ SCB, là người chỉ đạo không chỉ đối với hoạt động tín dụng mà cả nhân sự, bổ nhiệm các vị trí chủ chốt, trả lương thưởng hậu hĩnh để dễ bề chỉ đạo", bản án nêu.
Theo tòa, chính bà cũng đã thừa nhận có tầm ảnh hưởng đối với các bị cáo là lãnh đạo, cán bộ tại SCB. Vì vậy, dù không giữ chức vụ gì nhưng sở hữu gần như tuyệt đối cổ phần tại SCB là vi phạm quy định của Luật các tổ chức tín dụng. "Bà Lan trở thành cơ quan có quyền quyết định cao nhất tại SCB, có đủ căn cứ xác định bị cáo là chủ thể của tội phạm về chức vụ quyền hạn. Do đó, không chấp nhận quan điểm của các luật sư", HĐXX nêu quan điểm.
Với việc nắm giữ số cổ phần gần như tuyệt đối tại SCB, bà Lan đã thông qua nhóm lãnh đạo chủ chốt: Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng, Võ Tấn Hoàng Văn, Trương khánh Hoàng, Trần Thị Mỹ Dung chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ vay vốn khống rút tiền của SCB.
"Như vậy, hành vi của bị cáo đủ yếu tố cấu thành tội Tham ô tài sản. VKS truy tố các bị cáo về các tội danh như cáo trạng là đúng quy định của pháp luật", HĐXX nêu quan điểm chấp nhận toàn bộ cáo buộc của VKS.
Để hợp thức hóa việc rút tiền và tránh bị phát hiện sai phạm, bà Lan đã chỉ đạo cán bộ ở SCB chuyển tiền giải ngân vào các công ty "ma", nâng khống tài sản đảm bảo, lập hồ sơ khống, sau đó thực hiện rút tiền mặt hoặc chuyển lòng vòng nhằm cắt đứt dòng tiền. Việc đưa các tài sản đảm bảo có giá trị thấp rồi nâng khống để đảm bảo cho các khoản vay lớn chỉ là thủ đoạn nhằm chiếm tiền người dân gửi tại SCB.
Trong đó, từ năm 2012 đến 2017, bà Lan đã chỉ đạo lập hồ sơ khống cho 304 khách hàng, vay 368 khoản. Đến năm 2022, các khoản vay này còn dư nợ hơn 132.000 tỷ đồng cả gốc và lãi. Sau khi cấn trừ vào số tài sản đảm bảo, các khoản vay đã gây thiệt hại 64.600 tỷ đồng. Hành vi trong giai đoạn này của bị cáo là phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Từ tháng 2/2018 đến tháng 10/2022, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn của SCB 545.000 tỷ đồng, chiếm đoạt 304.000 tỷ; gây thiệt hại gần 130.000 tỷ đồng tiền lãi phát sinh. Do Bộ luật Hình sự 2015 có sự thay đổi về đường lối xử lý đối với các sai phạm xảy ra tại thời điểm trước và sau ngày 1/1/2018 (Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực), nên hành vi ở giai đoạn này của bị cáo là phạm tội Tham ô tài sản.
"VKS truy tố hành vi của bị cáo trước ngày 1/1/2018 phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng là phù hợp và đã có lợi cho bị cáo", tòa nhận định.
Đinh Nam
